Mandala

Mandala is het Sanskriet woord voor cirkel of polygoon (veelhoek). Het kan ook 'gemeenschap' betekenen en 'het aangesloten zijn'.
Wij denken gemakkelijk aan de Tibetaanse zand mandala's of de Kalachakra Mandala. Het maken van een Mandala is een vorm van beweeglijke meditatie.
Het is het langzame, erg nauwgezette creren van de Mandala dat het Boeddhistische geloof versterkt dat dit de geest leegmaakt en je volledig in het huidige moment doet zijn.
Een Mandala is een complexe cirkelvormige tekening met als doel je aandacht naar je innerlijke centrum te leiden.
Mandala is een oud symbool van heelheid (wholeness).

Een Mandala, en in het bijzonder het midden, kan tijdens de meditatie worden gebruikt als object om de aandacht op te richten. De symmetrische geometrische vorm zorgt ervoor dat de aandacht automatisch op het midden wordt gericht. De psychiater Carl Jung zag de mandala als voorstelling van het onbewuste zelf.
Op zich lijkt een Mandala makkelijker te maken dan hij is. Zeker als je hem zo symmetrisch mogelijk wilt maken. Alles wat getekend wordt vanuit een cirkelomtrek en weer terug, kan een Mandala worden. Het werkelijke middelpunt van een cirkel is een punt. De punt symboliseert eenheid, heelheid, volmaaktheid en is bijna in alle vormen het symbool voor het Goddelijke. De punt bevat alles, echter in potentie.
In de cirkel, gezien als uw innerlijke wereld dat u uit gaat dragen, kan er van alles gebeuren. De wet van de wereld is beweging, de wet van het midden is rust. We leven vanuit het middelpunt (ook al kunnen we het niet waarnemen en verlangen we er naar). Juist om deze reden is Mandala tekenen een meditatieve hobby. Je ordent jezelf als het ware iedere keer als je een Mandala maakt. Je probeert in rust in het midden te komen en uiting te geven aan wat in je leeft en je evenwicht te herstellen. Iedereen bezit scheppende vermogens om dit te doen, iedereen kan de juiste inspiratie vinden. Hoe we de dingen doen is belangrijk. Net als de Zen monniken eenvoudige handelingen zoals afwassen, lopen, zitten, enz. als hulpmiddel gebruiken op weg naar bewustzijn in hun middelpunt. Zo kun je al je handelingen opvatten als rituelen en je er van bewust worden, dat al je handelingen betekenis hebben. Bij de Mandala is het ritueel om het midden cirkelen.
Hoewel de Mandala van oorsprong Oosters is, heeft het zijn wortels in bijna iedere cultuur. In veel oude culturen komen we het gebruik van de cirkel tegen. Ook als symbool voor de zon, de wereld en de totaliteit van de kosmos. Op allerlei rotstekeningen, graven en muren vinden we de cirkel als symbool. Over de hele wereld zijn er dan ook mandala's te vinden. De Indianen hebben het medicijnwiel, het Oosten heeft het Yin-Yang teken en de Kelten hebben hun Keltische knopen en vlechtwerk. Vooral deze laatste zijn erg populair in de vorm van tatoeages en sieraden. Naar alle waarschijnlijkheid zijn de Kelten ook verantwoordelijk voor het bouwen van Stonehenge in Engeland, vanuit de lucht gezien, eveneens een mandala.
De Aboriginals tekenen Mandala-achtige vormen in het zand om met hun voorouders in contact te komen. In het Westen zijn de prachtige roosvensters in de Gotische kerken en kathedralen te bewonderen. In de Islamitische wereld is het verboden om levende wezens uit te drukken en om toch uitdrukking te geven aan gevoelens ontstonden er o.a. veel prachtige Mandalas. Ook in de natuur zijn er ontelbare voorbeelden van Mandala's te vinden. Soms denken we niet meteen aan een Mandala, maar ze zijn het wel.
Enkele bekende natuurlijke Mandalas zijn: de doorsnede van vruchten, bloemen, spinnewebben, slakkenhuizen, vogelnestjes, ijskristallen, wervelwinden, onze hersenen, de kosmos, de planeten, kristallen, atomen, etc..
In het dagelijkse leven zien we de Mandala terug in o.a. het wiel, het kompas, de paraplu, de draaimolen, in serviesgoed, salades, taarten, ringen, verkeersborden, etc.. De bekende psycholoog C.G. Jung introduceerde de mandala hier in het Westen. Toen hij werkende als psychiater in een psychiatrisch ziekenhuis zelf ernstig depressief werd, ontdekte hij aan den lijve dat de Mandala als vorm van creatieve therapie integrerend en helend werkt bij de ontwikkeling van de persoonlijkheid.
De cirkel heeft door de eeuwen heen een bijzondere plaats ingenomen in de symboliek en is het meest bekende geometrische symbool dat er is. Ook in de architectuur, kunst en rituelen is en wordt de cirkel veelvuldig toegepast.

De meeste bekende Mandalas zijn de Boeddhistische Mandala's uit Tibet en India. Daar is de Mandala een belangrijk middel is om zich te concentreren bij het mediteren, maar hij wordt ook gebruikt bij de inwijding van Boeddhistische monniken. Meestal worden ze door Boeddhisten met gekleurd zand gemaakt. Deze zandmandala's worden al eeuwen lang volgens vaststaande regels gemaakt en is een actieve vorm van meditatie. Als de Mandala klaar is wordt hij ritueel teruggegeven aan de aarde door het zand in een stromende rivier te gooien. Het maken van de Mandala is een oefening in onthechting, het gaat om de weg die je volgt en niet om het eindresultaat.
Je kunt een Mandala dus op vele manieren maken. Je kunt hem boetseren, batikken, knippen en plakken, borduren, uitsnijden, schilderen en tekenen en op nog veel meer. Eigenlijk is de mogelijkheid onbeperkt.